Czy Polacy obchodzą Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci?

Zakaz stosowania kar fizycznych obowiązuje w polskim prawie od 2010 roku. Poparcie dla prawnej ochrony dzieci w tym zakresie w ostatnich latach znacząco wzrosło – do 70%. Niestety istnieje luka między postawami a codzienną praktyką. 39% rodziców stosuje kary fizyczne, przede wszystkim klapsy (36%). Rodzice nadal stosują przemoc, a świadkowie nie potrafią na nią reagować. 38% badanych było świadkami kar fizycznych, 41% z nich nie zareagowało w żaden sposób.

Przeciążenie emocjonalne, przekonanie o skuteczności kar fizycznych jako metody wychowawczej, powielanie wzorców znanych ze swojego dzieciństwa. To najczęstsze przyczyny stosowania przemocy fizycznej wobec dzieci, wskazywane w badaniach Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Mimo prawnego zakazu i rosnącej świadomości społecznej przemoc fizyczna nadal występuje w polskich domach. Skłania to do przyjrzenia się postawom Polaków wobec tego zjawiska, szczególnie że 30 kwietnia przypada Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci.

Rosnąca dezaprobata dla kar fizycznych

• W 2013 roku tylko 34% Polaków było zdania, że bicie dzieci nigdy nie powinno być stosowane.
• W 2022 roku już 59% respondentów odrzucało całkowicie przemoc fizyczną jako metodę wychowawczą.

Rośnie skala potępienia kar cielesnych i wzmacnia się trend kształtowania się bardziej empatycznych postaw wobec dzieci.

Poparcie dla zakazu prawnego

• W 2022 roku aż 70% badanych zgodziło się ze stwierdzeniem, że prawo powinno zabraniać stosowania kar fizycznych przez rodziców.
• Dla porównania, w 2017 roku podobne zdanie wyrażało tylko 49% badanych.

To oznacza wzrost o 21 punktów procentowych w ciągu 5 lat i wskazuje na coraz większe poparcie społeczne dla ochrony dzieci poprzez legislację.

– W debacie publicznej trzeba przypominać o zakazie stosowania kar fizycznych wobec dzieci. Klaps nie jest metodą wychowawczą – to forma przemocy. Co więcej, badania nie pozostawiają wątpliwości: przemoc, nawet ta uznawana za mniej drastyczną, ma negatywny wpływ na rozwój dziecka. Osłabia jego poczucie bezpieczeństwa, podważa zaufanie do dorosłych, zwiększa ryzyko problemów emocjonalnych i behawioralnych – mówi Renata Szredzińska, prezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Świadkowie przemocy wobec dzieci

• 39% badanych przyznało, że w ciągu ostatniego roku widziało rodzica stosującego karę fizyczną wobec dziecka.
• 41% świadków kar fizycznych nie zareagowało w żaden sposób.

Te dane pokazują, że choć postawy się zmieniają, brakuje jeszcze odwagi i umiejętności reagowania na przemoc wobec dzieci w przestrzeni publicznej.

– Badania mówią jasno o tym, jak potrzebna jest edukacja w zakresie reagowania na przemoc. To, czy umiemy zwrócić uwagę, okazać dziecku i opiekunowi wsparcie, ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa dzieci. Staramy się modelować te postawy poprzez nasze ogólnopolskie kampanie społeczne – przyznaje Marta Skierkowska, wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Rodzice i stosowanie kar fizycznych

• 39% rodziców przyznaje, że więcej niż jeden raz zastosowało karę fizyczną wobec swojego dziecka.
• Najczęstszą formą było danie klapsa (36%).
• Najczęstszym powodem było silne zdenerwowanie (38%).

Mimo zmieniających się postaw w społeczeństwie, w praktyce kara fizyczna nadal bywa stosowana, szczególnie w momentach emocjonalnego przeciążenia.

– Kolejny istotny aspekt to praca z rodzicami. Istnieje wyraźna potrzeba systemowego wsparcia rodziców, by promować pozytywne, bezpieczne metody wychowania. Pomoc psychologiczna dla rodziców, nauka radzenia sobie z emocjami to istotny element profilaktyki przemocy wobec dzieci. Sztandarowym przykładem jest działalność Poradni dla Rodziców Latarnia Morska, gdzie rodzice mogą skorzystać z konsultacji lub dołączyć do grup wsparcia – dodaje Marta Skierkowska.

Światowy Dzień Sprzeciwu Wobec Bicia Dzieci to międzynarodowe święto obchodzone 30 kwietnia od 2006 roku. Inicjatorem akcji była amerykańska organizacja EPOCH (End Physical Punishment of Children) w celu zwrócenia uwagi na problem stosowania kar cielesnych i przekonania rodziców i opiekunów do rezygnacji ze stosowania przemocy fizycznej jako metody wychowawczej. W Polsce całkowity zakaz stosowania kar fizycznych wobec dzieci przez osoby sprawujące władzę rodzicielską oraz opiekę nad małoletnimi został wprowadzony do prawa w 2010 roku. Odpowiednie zapisy pojawiły się w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz Ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.