Z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że w Polsce aż 66% nastolatków w wieku 11–17 lat doświadcza przemocy ze strony rówieśników – fizycznej, psychicznej i online. Popychanie na korytarzu, przezywanie w klasowym czacie, wykluczanie z grupy, publikowanie kompromitujących zdjęć w sieci – to codzienność wielu uczniów i uczennic w polskich szkołach.  Skala problemu rośnie – od 2018 roku odsetek młodzieży doświadczającej cyberprzemocy wzrósł z 27% do 36%. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę rusza z programem profilaktycznym RÓWIEŚNICY, który uczy, jak budować dobre relacje bez przemocy. Zapisy ruszają 26 maja na stronie rowiesnicy.pl.

Przemoc rówieśnicza to powtarzające się, celowe działania mające na celu wyrządzenie krzywdy osobie w podobnym wieku – fizyczne, psychiczne, relacyjne lub online – przy wykorzystaniu przewagi siły. Może przybierać formę wyśmiewania, zastraszania, izolowania, ośmieszania, hejtu w sieci czy agresji fizycznej. Jej szczególną cechą jest obecność świadków – rówieśników, którzy mogą reagować lub milczeć.

Z badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę wynika, że aż 66% uczniów i uczennic w wieku 11–17 lat doświadczyło przemocy rówieśniczej. Problem narasta, szczególnie w środowiskach miejskich i w internecie.

Najczęstsze formy przemocy rówieśniczej:

• przemoc fizyczna – bicie, kopanie, szarpanie,
• przemoc psychiczna – wyzywanie, poniżanie, rozpuszczanie plotek,
• znęcanie się – systematyczne nękanie tej samej osoby,
• napaść zbiorowa – przemoc grupy wobec jednej osoby,
• przemoc podczas randki – przymus, upokarzanie przez partnera.

– Przemoc rówieśnicza to jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Badania pokazują, że jej doświadczanie wiąże się m.in. z czterokrotnie wyższym ryzykiem samookaleczeń młodych ludzi, zaburzeniami somatycznymi czy problemami edukacyjnymi i społecznymi. Skuteczna profilaktyka musi zaczynać się wcześnie – w szkole, w domu, w codziennych relacjach z dorosłymi, którzy potrafią zauważyć, usłyszeć i odpowiedzieć na sygnały ostrzegawcze – Marta Skierkowska, wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Program RÓWIEŚNICY – wspólnie dbajmy o dobre relacje bez przemocy w szkołach

RÓWIEŚNICY to innowacyjny, bezpłatny program profilaktyczny skierowany do uczniów i uczennic w wieku 13–16 lat. Jego celem jest przeciwdziałanie przemocy rówieśniczej – szczególnie w przestrzeni cyfrowej – poprzez wzmacnianie kompetencji społecznych, budowanie świadomości i wyposażanie młodych ludzi w narzędzia potrzebne do reagowania. Program powstał we współpracy z ekspertami i ekspertkami w dziedzinach psychologii, pedagogiki oraz cyberbezpieczeństwa.

– Od lat prowadzimy profilaktykę przemocy rówieśniczej, dostosowując ją do realiów cyfrowego świata. Wiemy, że pojedyncze lekcje nie wystarczą. Dlatego stworzyliśmy program kompleksowy. RÓWIEŚNICY opierają się na wzmacnianiu empatii i refleksyjności, ograniczaniu ryzykownych zachowań w sieci oraz budowaniu świadomości wokół prywatności i odpowiedzialności online. To sprawdzona koncepcja – testowana przez kilka lat jako program IMPACT – Łukasz Wojtasik, ekspert ds. bezpieczeństwa dzieci online, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.

W ramach programu szkoły otrzymują dostęp do pełnego pakietu materiałów edukacyjnych:

- 6-odcinkowego mini-serialu edukacyjnego „#SPOTTED”, który przedstawia historię grupy rówieśników mierzących się z hejtem i przemocą online. Serial ukazuje złożoność problemu z wielu perspektyw – osoby doświadczającej przemocy, stosującej ją oraz świadków,

- cyklu zajęć edukacyjnych – 10 scenariuszy zajęć, rozpisanych na 15 godzin lekcyjnych, które łączą teorię z praktyką. Zajęcia będą poświęcone takim tematom jak: emocje, empatia, rola samokontroli i refleksyjności, przyjmowanie perspektywy innych osób, bezpieczne korzystanie z internetu, ochrona prywatności czy kreatywne wykorzystywanie sieci,

- podręcznika dla osób realizujących program – kompleksowego zestawienia materiałów merytorycznych z praktycznymi wskazówkami oraz procedurami reagowania w przypadku wystąpienia cyberprzemocy.

Dla osób zaangażowanych w realizację programu przewidziano szkolenia online. Dodatkowo, każda szkoła, która przystąpi do programu, otrzyma dostęp do narzędzia diagnostycznego pozwalającego na zbadanie jakości relacji i poziomu problemu przemocy rówieśniczej w szkole.

– Zależało nam, by program był realnym wsparciem dla szkół – zarówno merytorycznym, jak i atrakcyjnym w formie. Serial „#SPOTTED”, który stanowi punkt wyjścia do zajęć, nawiązuje do formatu popularnych produkcji młodzieżowych, co ułatwia zaangażowanie uczniów i uczennic. Szkoły otrzymują też dostęp do narzędzia diagnostycznego, dzięki któremu mogą nie tylko lepiej zrozumieć skalę problemu, ale też oceniać efektywność podejmowanych działań. Wyniki diagnozy będziemy co roku prezentować w ujęciu ogólnopolskim – tak, by na bieżąco monitorować sytuację i rozwijać program w odpowiedzi na realne potrzeby – dodaje Wojtasik.

Start rejestracji do programu: 26 maja 2025 r. na stronie rowiesnicy.pl. Program powstał na bazie wieloletnich doświadczeń FDDS i programu IMPACT – nowatorskiego, opartego na badaniach narzędzia profilaktycznego stworzonego we współpracy z ekspertami i ekspertkami z wiodących ośrodków akademickich oraz współpracy z młodzieżą. RÓWIEŚNICY to rozwinięcie tej idei – program, który odpowiada na realne potrzeby szkół i młodzieży w zakresie przeciwdziałania cyberprzemocy, angażując uczniów i uczennice w działania rówieśnicze.

Partnerem strategicznym programu jest Orange, a Partnerem Librus. Patronatem honorowym program objęło Ministerstwo Edukacji Narodowej.