Wzywamy do ochrony dzieci w kryzysie humanitarnym i wdrożenie zasad, które zwiększą ich bezpieczeństwo

Od początku wojny w Ukrainie do Polski przybyło ponad 2,3 mln osób, z czego aż 1,1 mln to dzieci. Tysiące z nich przebywają teraz w miejscach tymczasowego pobytu, gdzie są szczególnie narażone na przemoc, zaniedbanie i wykorzystanie seksualne. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przygotowała pakiet zasad, które zapewnią dzieciom lepszą ochronę przed krzywdzeniem. Ich wdrożenie FDDS proponuje organizacjom i instytucjom, które mają kontakt z dziećmi szukającymi schronienia przed wojną.

Doświadczenia innych krajów pokazują, że kryzysy humanitarne związane z wojnami stwarzają dla dzieci szereg zagrożeń: od krzywdzenia ze strony bliskich dorosłych, którzy sami mierzą się z ogromnym stresem, po przemoc i wykorzystanie ze strony osób trzecich, które mogą wykorzystać trudne położenie dziecka. 

Brakuje precyzyjnych danych, jaki odsetek dzieci-uchodźców doznaje krzywdy ze strony bliskich dorosłych lub osób trzecich. Różne badania wskazują jednak, że jest on bardzo wysoki - nawet do 54% dzieci z doświadczeniem uchodźczym może być pokrzywdzonych przemocą, w tym 20% dzieci - wykorzystywaniem seksualnym (A. Jud, E. Pfeiffer, M. Jarczok, M. (2020): Epidemiology of violence against children in migration. Asystematic literature review, [w] Child Abuse and Neglect, 108 (2020)). Szczególnie narażone na krzywdzenie są dzieci bez opieki rodziców. 

W wyniku wojny w Ukrainie, każdego dnia tysiące dzieci z opiekunami i bez formalnej opieki przyjeżdża do Polski, szukając ochrony, stabilizacji i wsparcia. Dzięki wielkiej mobilizacji społeczeństwa, organizacji pozarządowych i samorządów znajdują schronienie i niezbędne środki do życia. Tysiące dzieci z doświadczeniem uchodźczym aktualnie przebywa w miejscach tymczasowego pobytu tj. pawilony, hale sportowe, ośrodki wczasowe czy remizy strażackie.
Ryzyko krzywdzenia dzieci w tego typu miejscach jest szczególnie wysokie, dlatego przygotowaliśmy zasady, które pomogą lepiej chronić dzieci.

Zasady zostały przygotowane z myślą o organizacjach oraz instytucjach, których personel i wolontariusze mają bezpośredni kontakt z dziećmi w kryzysie uchodźczym. Zasady ochrony dzieci przed krzywdzeniem w sytuacji kryzysu humanitarnego przedstawiają skuteczne rozwiązania zwiększające bezpieczeństwo dzieci, poprzez:

• weryfikację personelu i wolontariuszy przed dopuszczeniem ich do kontaktu z dziećmi;
• określenie zasad bezpiecznego kontaktu z dziećmi;
• opracowanie jasnej procedury interwencji w sytuacji podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone.

Zwracamy uwagę, że zasady powinny być przestrzegane przez wszystkich pracowników i
wolontariuszy organizacji i instytucji, w których przebywają dzieci bez nadzoru rodziców (także tymczasowo). Rekomendujemy również, aby zapisy dokumentu obowiązywały także
organizacje: koordynujące zakwaterowanie osób w kryzysie uchodźczym w prywatnych domach
i mieszkaniach czy organizujące dodatkowe zajęcia i opiekę dla dzieci z Ukrainy.

Zasady ochrony dzieci, choć są prostym rozwiązaniem, mogą mieć ogromną moc. „Uszczelniają” newralgiczne punkty w działaniach organizacji i instytucji, sprawiając, że dzieci są bardziej bezpieczne. Jasno określają, w jaki sposób sprawdzane są osoby pracujące z dziećmi, jakie zachowania wobec dzieci są akceptowane w danym miejscu i co robić, gdy dziecku dzieje się krzywda. 

Każda organizacja pozarządowa i instytucja może korzystać z zasad ochrony dzieci z doświadczeniem uchodźczym i dostosować je biorąc pod uwagę swoją specyfikę i potrzeby. Prócz opisu podstawowych zasad ochrony dzieci, w dokumencie znajdują się gotowe wzory pism, wniosków i oświadczeń. Zaprezentowana została także przykładowa procedura interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka, która może zostać zaadaptowana przez poszczególne podmioty. Procedura uwzględnia interwencje w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka (przez osoby trzecie, takie jak wolontariusze, pracownicy, osoby dorosłe bliskie dziecku, czyli rodzice, opiekunowie prawni czy osoby nieletnie).

Zasady ochrony dzieci z doświadczeniem uchodźczym w miejscach tymczasowego pobytu
dostępne są na stronie: standardy.fdds.pl