Światowy Dzień Walki z Depresją: Jak dorosły może pomóc dziecku w kryzysie?
20.02.2025
Prawie 40% wszystkich kontaktów z telefonem zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 dotyczy zdrowia psychicznego i psychospołecznego. Wiele z nich związanych jest z depresją – poważną chorobą, która może dotknąć dzieci i młodzież, wpływając na ich codzienne funkcjonowanie. Depresja nie jest chwilowym smutkiem ani „gorszym dniem”. Diagnozę powinien postawić wyłącznie lekarz psychiatra, ponieważ wymaga ona specjalistycznego podejścia i leczenia. Warto jednak znać jej objawy, aby w porę zareagować i zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie.
Jakie są objawy depresji u dzieci i młodzieży?
- Wyraźnie obniżony nastrój, który utrzymuje się przez dłuższy czas
- Utrata zainteresowań i brak przyjemności z dotychczas lubianych aktywności
- Problemy ze snem – trudności z zasypianiem, częste wybudzanie się lub nadmierna senność
- Zmiany w apetycie – nagły spadek lub wzrost masy ciała
- Trudności z koncentracją i nauką, pogorszenie wyników szkolnych
- Unikanie kontaktu z rówieśnikami, wycofanie społeczne
- Niska samoocena, poczucie bezwartościowości
- Myśli o śmierci, samookaleczanie, podejmowanie ryzykownych zachowań
Jeśli te objawy utrzymują się przez kilka tygodni, warto jak najszybciej skonsultować się ze specjalistą.
Jak dorosły może pomóc dziecku w kryzysie?
Dziecko zmagające się z depresją potrzebuje zrozumienia, a nie oceny. Oto co możesz zrobić:
- ZAUWAŻ – Bądź czujny na zmiany w zachowaniu dziecka, zwróć uwagę na jego emocje i potrzeby.
- SŁUCHAJ – Nie bagatelizuj emocji dziecka, nie przerywaj, nie oceniaj.
- ROZMAWIAJ – Zadaj proste pytania: "Widze, że coś jest nie tak. Chcesz po-rozmawiać?"
- BĄDŹ BLISKO – Twoja obecność daje poczucie bezpieczeństwa.
- SZUKAJ POMOCY – Jeśli objawy się utrzymują, skontaktuj się z psychiatrą lub psychologiem.
- PRZYPOMNIJ O TELEFONIE ZAUFANIA – Pod numerem 116 111 dzieci i młodzież mogą anonimowo i bezpłatnie porozmawiać o swoich problemach.
Nie ignorujmy objawów – każda rozmowa może uratować życie
Depresję można leczyć. Jeśli zauważysz, że dziecko w Twoim otoczeniu zmaga się z trudnościami, nie zostawiaj go samego. Twoja uważność i wsparcie mogą być pierwszym krokiem do poprawy jego samopoczucia i zdrowia.
Nie każde problemy ze zdrowiem psychicznym to depresja
Nie wszystkie trudne emocje czy gorsze samopoczucie oznaczają depresję. Czasami obniżony nastrój, stres czy problemy z koncentracją mogą wynikać z przemęczenia, trudnych sytuacji życiowych lub braku wsparcia. W takich przypadkach pomocna może być rozmowa z psychologiem, pedagogiem szkolnym lub terapeutą. Ważne jest, aby nie lekceważyć sygnałów ostrzegawczych, ale też nie diagnozować samodzielnie. Warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże zrozumieć sytuację i dobrać odpowiednie wsparcie. Czasami powodem obniżonego nastroju może być doświadczenie negatywnych przeżyć, takich jak przemoc.
Przemoc a zdrowie psychiczne – jak wpływa na dzieci i młodzież?
Dzieci, które doświadczyły przemocy fizycznej, emocjonalnej lub były świadkami agresji w rodzinie, są znacznie bardziej narażone na rozwój depresji i zachowań autodestrukcyjnych. Co piąty nastolatek (22%) dokonał samookaleczenia, a co jedenasty (9%) miał próbę samobójczą. Najsilniejszy wpływ na samookaleczenia ma przemoc rówieśnicza, natomiast doświadczenie wykorzystywania seksualnego z kontaktem fizycznym znacząco zwiększa ryzyko prób samobójczych.
- Badania przeprowadzone na zlecenie WHO pokazały silną korelację między negatywnymi doświadczeniami z dzieciństwa a zachowaniami szkodliwymi dla zdrowia. Szczególnie wyraźny związek zaobserwowano w przypadku dzieci doświadczających przemocy psychicznej i emocjonalnego zaniedbania. Wczesne trudne doświadczenia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak depresja, samookaleczenia czy próby samobójcze. Dlatego tak ważne jest, byśmy jako dorośli uważnie słuchali dzieci, dostrzegali sygnały i zapewniali im realne wsparcie – powiedziała Renata Szredzińska, prezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę od ponad 30 lat pomaga dzieciom doświadczającym różnych form przemocy oraz prowadzi zróżnicowane działania edukacyjne i projekty profilaktyczne. W Centrach Pomocy Dzieciom prowadzonych przez FDDS podstawą działań jest wsparcie psychologiczne i psychiatryczne dla dzieci, jak i ich niekrzywdzących opiekunów. Działania Fundacji można wspierać na różne sposoby – jednym z nich jest przekazanie 1,5% podatku przy rocznym rozliczeniu. Każda kwota ma znaczenie – nie jest ważne, jak wysokie są zarobki, bo nawet najmniejszy wkład finansowy to wzmocnienie działań Fundacji realne wsparcie dla jej podopiecznych.