Dlaczego ten projekt jest ważny?

W Polsce ojcowie mają mały udział wychowaniu i opiece nad dziećmi 0-6 lat. Niewielu z nich korzysta z urlopu ojcowskiego. W deklaracjach większość kobiet i mężczyzn uznaje, że oboje rodzice powinni mieć jednakowe obowiązki w opiece nad dziećmi, w praktyce model partnerski realizowany jest przez 37% respondentów. Tylko 13% ojców deklaruje, że to oni najczęściej opiekują się dzieckiem, podczas gdy w takiej roli widzi siebie 60% kobiet. Nierówność płci w obszarze opieki i wychowania dzieci umacniana jest przez wzorce kulturowe i mechanizmy instytucjonalne. Silne jest przekonanie, że więź dziecka z matką jest ważniejsza niż z ojcem. Mała jest wiedza rodziców o znaczeniu ojca w życiu dziecka, uprawnieniach do urlopu ojcowskiego, brakuje miejsc, w których ojcowie mogliby rozmawiać, wymieniać się doświadczeniami. Możliwe konsekwencje tej sytuacji to m.in. wykluczenie mężczyzn z aktywnego udziału w życiu dziecka, przeciążenie matek obowiązkami, większe ryzyko wypalenia rodzicielskiego i wystąpienia zaburzeń zdrowia psychicznego, ryzyko zaniedbania emocjonalnego oraz przemocy wobec dziecka.

Odbiorcami projektu są profesjonaliści spoza Warszawy, mający w pracy kontakt z rodzinami z małymi dziećmi, m.in. psychologowie, pedagodzy, doradcy rodzinni, położne, pracownicy poradni psychologiczno-pedagogicznych, poradni zdrowia psychicznego, ośrodków interwencji kryzysowej, ośrodków pomocy rodzinie, ośrodków pomocy społecznej, szkół rodzenia, żłobków, przedszkoli, pracujący poza dużymi ośrodkami wojewódzkimi. Są oni adresatami Studium dla profesjonalistów pracujących z ojcami, seminariów, scenariuszy spotkań dla rodziców, 15. Ogólnopolskiej Konferencji „Ostrożnie-dziecko! Profilaktyka krzywdzenia małych dzieci”, podczas której każdego roku poruszamy ważne tematy związane z rodzicielstwem.

Z działań w projekcie korzystają także rodzice planujący lub spodziewający się dziecka i rodzice dzieci 0-6, także w trakcie rozstania. Do nich skierowane są działania edukacyjne na temat dobrego rodzicielstwa, znaczenia więzi z dzieckiem, dzielenia opieki nad dzieckiem - artykuły na stronie www, kampania w SM, podcasty, ulotki, broszury oraz grupy wsparcia.

Projekt skierowany jest do odbiorców spoza Warszawy.

Harmonogram i opis wydarzeń

I. Studium dla profesjonalistów pracujących z ojcami (luty-maj 2023)

W FDDS od ponad 10 lat zajmujemy się tworzeniem oferty psychoedukacji i wsparcia dla ojców małych dzieci. Zorganizowaliśmy kilkadziesiąt spotkań edukacyjnych, webinarów, warsztatów i grup skierowanych do ojców. Opracowane przez nas scenariusze zajęć bazują nie tylko na doświadczeniach z pracy indywidualnej i grupowej, ale są także oparte na wiedzy o aktualnych wynikach badań naukowych i społecznych. Chcąc wyjść naprzeciw oczekiwaniom uczestników naszych szkoleń i konferencji, zainteresowanych  pogłębianiem tematu pracy z ojcami, stworzyliśmy program „Studium dla profesjonalistów pracujących z ojcami”, jako kompleksowego połączenia najnowszej wiedzy teoretycznej oraz dobrych, sprawdzonych praktyk.

Studium zorganizowaliśmy w okresie od lutego do maja 2023 roku. Na szkolenie składały się 3 zjazdy weekendowe online oraz 2 zjazdy stacjonarne, które zorganizowaliśmy w Grzybowie k. Sochaczewa, w sumie 96 godzin zajęć. Grupę ukończyło 20 osób - profesjonaliści spoza Warszawy, z różnych stron Polski, pracujący z rodzinami z małymi dziećmi, m.in. pedagodzy, psychologowie, pracownicy socjalni, kuratorzy. Pierwszeństwo udziału miały osoby pracujące w instytucjach finansowanych ze środków publicznych, których oferta jest nieodpłatna dla rodziców oraz spoza dużych ośrodków wojewódzkich. Rekrutacja, dwuetapowa, odbyła się za pośrednictwem platformy edukacyjnej FDDS.

Zagadnienia poruszone podczas zjazdów online:

• Przemiany w postrzeganiu roli ojca w wychowaniu w ostatnich 150 latach (prof. dr hab. Adam Fijałkowski)
• Jaki jest współczesny polski ojciec - wnioski z badań socjologicznych (Joanna Włodarczyk)
• Ojciec w systemie rodzinnym (Joanna Fejfer-Szpytko)
• Praca z ojcami z rodzin uchodźczych (Patrycja Szeląg)
• Modele współczesnego ojcostwa i aktualne wyzwania wynikające z tej roli (dr Marta Bierca)
• Ojciec w terapii małego dziecka (Magda Winiarska – Smoczyńska)
• Znaczenie roli ojca w pierwszych latach życia dziecka w oparciu o teorię więzi (dr Kamil Janowicz)
• Edukacja okołoporodowa jako element wczesnej profilaktyki w pracy z ojcami (dr Kamil Janowicz)
• Miejsce ojca w rodzinie po rozstaniu - zadania, trudności, wyzwania (Julia Amarowicz –Pietrasiewicz)
• Jak być dobrym ojcem w patchworku? (Sebastian Pluta)
• Jak uzyskać zmianę u ojców stosujących przemoc? (Sebastian Pluta)
• Uzależnienia w kontekście roli ojcowskiej (Paweł Siłakowski)
• Profilaktyka i reagowanie na zagrożenia dla dzieci online - co mogą ojcowie? (Łukasz Wojtasik)
• Zagadnienia ojcostwa w nieheteronormatywnej rodzinie (Jan Świerszcz)
• Czego potrzebują ojcowie? (Krzysztof Górski)
• O rodzicielskim zaangażowaniu i trudnościach emocjonalnych mężczyzn w pierwszym roku życia ich dziecka. Refleksje nad doświadczeniami ojców niemowląt urodzonych przedwcześnie i o czasie. (Prof. Grażyna Kmita)
• Ojciec w gabinecie psychiatry (Agnieszka Popielarczyk)
• Praca z trudnym ojcem (Adam Ramiar)
• Budowanie równości rodzicielskiej w Polsce (Karolina Andrian)
• "To jest wyzwanie" - ojcowie wobec niepełnosprawności małego dziecka (Justyna Cieślińska)
• ”Tata na wózku” (Tomasz Wasielewski).

Do prowadzenia poszczególnych tematów zaprosiliśmy trenerów i ekspertów, posiadających odpowiednie wykształcenie i doświadczenie. Uczestnicy bardzo wysoko ocenili wszystkie wykłady.

Podczas szkoleń stacjonarnych uczestnicy poznali konkretne narzędzia, programy i scenariusze służące do pracy z ojcami.

II. Seminaria dla profesjonalistów (grudzień 2022, marzec 2024)

Seminaria są spotkaniami otwierającymi i zamykającymi projekt. Pierwsze z nich, w formie webinaru, zorganizowaliśmy w grudniu 2022. Do udziału w nim zaprosiliśmy 2 gości: Joannę Włodarczyk - badaczkę z Fundacji Share the Care, zajmującej się promowaniem idei partnerstwa w rodzicielstwie oraz Krzysztofa Górskiego – psychoterapeutę prowadzącego grupy wsparcia dla ojców i szkolenia dla profesjonalistów pracujących z ojcami m.in. w ramach pracy w Fundacji Sto Pociech oraz OPTA. Wydarzenie poprowadził Maciej Chodorek, terapeuta z FDDS, który od ponad 10 lat współtworzy ofertę wsparcia dla ojców, prowadząc dla nich m.in. terapie, konsultacje, spotkania edukacyjne i grupy wsparciowo-rozwojowe. Dzięki formule online w spotkaniu wzięli udział profesjonaliści z całej Polski. Podczas Seminarium zaprezentowaliśmy najnowsze badania dotyczące zaangażowania ojców w opiekę i wychowywanie dzieci, omówiliśmy zmiany jakie nastąpiły w postrzeganiu ojcostwa w Polsce w ostatnich latach,  podzieliliśmy się naszymi doświadczeniami pracy z ojcami z perspektywy sali warsztatowej oraz gabinetu psychoterapeutycznego, poruszyliśmy temat znaczenia ojca w życiu dziecka oraz trudności, z jakimi się mierzą współcześni ojcowie, znaczenia roli matki dla możliwości budowania bezpiecznej więzi ojca z dzieckiem. Zaprezentowaliśmy również niniejszy projekt „Rodzicielstwo to wspólne zadanie od początku”, wspierający zarówno ojców, jak i profesjonalistów zainteresowanych pracą z nimi. Nagranie z Seminarium umieściliśmy na fundacyjnym YouTube. Dzięki napisom przystosowane są do potrzeb osób z niepełnosprawnością słuchową.

Drugie Seminarium będzie wydarzeniem podsumowującym i zamykającym projekt i odbędzie się w marcu 2024 roku.

III. 15. Ogólnopolska Konferencja „Ostrożnie – dziecko! Profilaktyka krzywdzenia małych dzieci” – PANEL AKTYWNI OBYWATELE PRZECIW PRZEMOCY W RODZINIE (21 czerwca 2023)

Podczas tegorocznej Konferencji odbyło się wydarzenie finansowane w ramach projektu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny. Panel Aktywni Obywatele przeciw przemocy w rodzinie rozpoczęliśmy od przedstawienia projektu, a tematy jakie w dalszej kolejności poruszyliśmy to:

1. Parentyfikacja w kontekście małych dzieci. dr Judyta Borchet, Uniwersytet Gdański
2. Znaczenie roli ojca w pierwszych latach życia dziecka w oparciu o teorię więzi. dr Kamil Janowicz, Uniwersytet SWPS
3. Rola ojca w życiu dziecka po rozstaniu rodziców, w ujęciu prawnym i psychologicznym. Agnieszka Olszewska, Specjalistyczna Poradnia Rodzinna Dzielnicy Bemowo m.st. Warszawy, Eliza Kuna, Kancelaria Adwokacka.

Frekwencja podczas kolejnych sesji wyniosła 450 – 465 uczestników i uczestniczek. Wystąpienia zostały wysoko ocenione – 4,85 (w skali od 1 do 5). 

IV. Scenariusze spotkań edukacyjnych dla rodziców (2023/2024 rok)

Scenariusze są przydatnym narzędziem do prowadzenia 2-godzinnych spotkań edukacyjnych dla rodziców. Dzięki projektowi zaktualizujemy i opracujemy 5 scenariuszy. Będą dotyczyły m.in. zagadnień związanych z profilaktyką krzywdzenia dzieci, znaczenia bezpiecznej więzi i budowania jej od narodzin dziecka, partnerstwa w rodzicielstwie, roli ojca w procesie wychowywania dziecka, umiejętności rodzicielskich, reagowania na trudne sytuacje, wprowadzania reguł, ustalania granic, emocji i różnych zachowań dziecka, emocji rodzica. Scenariusze mogą posłużyć do pracy z rodzicami osobom prowadzącym szkoły rodzenia, pracownikom żłobków, przedszkoli, poradni psychologiczno-pedagogicznych, ośrodków pomocy społecznej i.in. Scenariusze udostępniane będą bezpłatnie na platformie edukacyjnej FDDS, z zasobów której korzystają profesjonaliści z całej Polski.

Scenariusze są dostępne na stronie: https://edukacja.fdds.pl/course/view.php?id=583

V. Podcasty dla rodziców (2023/2024 rok)

W ramach projektu „Rodzicielstwo to wspólne zadanie od początku” planujemy realizację 4 podcastów dla rodziców. W trakcie podcastów poruszane będą tematy związane z dobrym rodzicielstwem, m.in.: wychowanie bez przemocy, rozumienie emocji dziecka, jak rodzic może ochronić dziecko przed przemocą, komunikacja w rodzinie, komunikacja na temat dzielenia opieki i odpowiedzialności, rozwiązywanie konfliktów, radzenie sobie z konfliktami rodzeństwa, nauka i stawianie granic, zmiany w rodzinie wraz z pojawieniem się dziecka, dobro małych dzieci podczas rozwodu, badania na temat opieki naprzemiennej, mediacje podczas rozwodu, dobre/złe praktyki podczas rozwodu, jak ułożyć relacje w parze po rozwodzie (w kontekście opieki nad dziećmi).

Każdy podcast będzie dostępny online na platformach streamingowych (Spotify) i na kanale fundacyjnym YouTube. Zapraszamy do wysłuchania pierwszych podcastów!

VI. Grupy terapeutyczne dla rodziców (2023r.)

Grupy terapeutyczne są bardzo ważną i skuteczną formą pomocy rodzicom, którzy doświadczają trudności emocjonalnych. Każda grupa jest małą społecznością, w której odtwarzają się podobne wzorce relacji, jak w środowisku rodzinnym i w codziennym życiu, a jednocześnie jest przestrzenią, w której dzięki interakcjom między uczestnikami możliwe są emocjonalne, korygujące doświadczenia terapeutyczne. W ramach projektu „Rodzicielstwo to wspólne zadanie od początku” organizujemy w 2023 roku 2 duże grupy wsparcia, prowadzone wg scenariusza „Lighthouse – rodzic jako latarnia morska”. Więcej o ofercie znajda Państwo na stronie rodzice.fdds.pl.

VII. Dla rodziców przygotowujemy również publikacje w postaci broszury o ojcostwie, ulotki o rodzicielstwie oraz artykuły na stronie dla rodziców rodzice.fdds.pl, które będą gotowe w II połowie 2023 roku.

Projekt finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy EOG i Funduszy Norweskich w ramach Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny.

Zapraszamy do lektury artykułów o rodzicielstwie "Jak dbać o relację z dzieckiem - czyli słowo o mentalizacji" oraz "Rodzice jako para nie tylko rodzicielska".