Example headline

Wykorzystywanie seksualne dziecka to włączenie dziecka w aktywność seksualną, której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub do której z pewnością nie dojrzało rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajami danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia w sytuacji, gdy taka aktywność wystąpi pomiędzy dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem; ponadto jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy. Celem takiej aktywności jest zaspokojenie potrzeb innej osoby. Aktywność taka może dotyczyć:
a) namawiania lub zmuszania dziecka do angażowania się w czynności seksualne;
b) wykorzystywania dziecka do prostytucji lub innych prawnie zakazanych praktyk o charakterze seksualnym;
c) wykorzystywania dziecka do produkcji materiałów lub przedstawień o charakterze pornograficznym.

Report of the Consultation on Child Abuse Prevention /Raport z konsultacji w sprawie zapobiegania krzywdzeniu dzieci/ (1999), Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Genewa.

(stan prawny na dzień 08.02.2017r.)

 I Prawo polskie

Ustawa Kodeks karny z 6 czerwca 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 88 poz.553)

KOMENTARZ:
Wolność seksualna dziecka chroniona jest w polskim prawie karnym w szczególnie silny sposób. Konieczność wzmożonej ochrony wynika przede wszystkim ze słabszej pozycji dziecka w relacji z dorosłymi. Przyjmuje się, że osoba poniżej 15 roku życia ze względu na etap rozwoju nie posiada możliwości podjęcia w pełni świadomej  decyzji o uczestniczeniu w jakiejkolwiek aktywności seksualnej.

Art. 197 – 199 Kodeksu karnego dotyczą naruszenia wolności seksualnej ogólnie. Od 08.06.2010 r. W art. 197 Kodeksu karnego wyszczególniono m.in. zgwałcenie małoletniego poniżej 15 roku życia. Jest to czyn zagrożony wyższą karą niż podstawowa forma zgwałcenia. Podobnie wyższe jest zagrożenie karą popełnionego na szkodę małoletniego przestępstwa z art. 199. Należy też zwrócić uwagę, że wykorzystanie seksualne dziecka wypełnia także znamiona przestępstwa polegającego na nadużyciu specyficznej relacji zależności pomiędzy osobami w celu zaspokojenia seksualnego.

Art. 197.

§ 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§ 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia:

1) wspólnie z inną osobą,

2) wobec małoletniego poniżej lat 15,

3) wobec wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3.

§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1-3 działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

Art. 198.

Kto, wykorzystując bezradność innej osoby lub wynikający z upośledzenia umysłowego lub choroby psychicznej brak zdolności tej osoby do rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem, doprowadza ją do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Art. 199.

§1. Kto, przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia, doprowadza inną osobę do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 został popełniony na szkodę małoletniego, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto obcuje płciowo z małoletnim lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej albo doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, nadużywając zaufania lub udzielając w zamian korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy.

KOMENTARZ:
Przestępstwa z art. 197, 199 §1 i 198 są co do zasady ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Oznacza to, że Policja bądź Prokuratura prowadzi postępowanie jeśli uzyska zgodę pokrzywdzonego, lub jego przedstawiciela ustawowego w przypadku dzieci.

Przepisem najszerzej dotykającym molestowania seksualnego dzieci jest art. 200 Kodeksu karnego. WAŻNE: Przestępstwo z art. 200 ma miejsce nawet jeśli małoletni wyraził zgodę na obcowanie. Dla karalności tego czynu nie ma znaczenia także fakt „uwiedzenia” przez małoletniego, czy jego stopień subiektywnie postrzeganej dojrzałości fizycznej.

Art. 200.

§ 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania,

podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

§2. (uchylony).

§3. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§4. Karze określonej w § 3 podlega, kto w celu swojego zaspokojenia seksualnego lub zaspokojenia seksualnego innej osoby prezentuje małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej.

§5. Karze określonej w § 3 podlega, kto prowadzi reklamę lub promocję działalności polegającej na rozpowszechnianiu treści pornograficznych w sposób umożliwiający zapoznanie się z nimi małoletniemu poniżej lat 15.

KOMENTARZ:
Od 08.06.2010 roku przestępstwem jest także uwodzenie małoletnich w Internecie. Oznacza to karalność nie tylko nakłaniania przez Internet do poddawania się bądź wykonywania czynności seksualnych, ale także inicjowanie tą drogą spotkania z intencją wykorzystania de celów seksualnych.

Kolejnym osiągnięciem tej nowelizacji jest wprowadzenie do Kodeksu karnego przestępstwa polegającego na publicznym propagowaniu i pochwalaniu zachowań pedofilskich. Przepis ten pośrednio dotyczy samych dzieci. Jest on jednak istotny dla ochrony ich godności osobistej, podkreśla brak zgody w Polsce na zachowania pedofilskie.

Art. 200a.
 

§ 1. Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 lub art. 200, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 200b.

Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Molestowanie seksualne dziecka przez rodziców, rodziców adopcyjnych lub rodzeństwo stanowi ponadto przestępstwo kazirodztwa z art. 201 Kodeksu karnego.

KOMENTARZ:
Kazirodztwo jest karalne nie tylko, jeśli popełnione jest między osobami, które połączone są więzami krwi, ale także między adoptowanym a adoptującym.

Art. 201.

Kto dopuszcza się obcowania płciowego w stosunku do wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

 II Prawo międzynarodowe

Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. ratyfikowana przez Prezydenta Polski na mocy ustawy z dnia 21 września 1990 r. o ratyfikacji Konwencji o prawach dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.

Art. 19.

1. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej, krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym wykorzystywania w celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką rodzica(ów), opiekuna(ów) prawnego(ych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem.

2. Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam gdzie jest to właściwe, skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania, informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania wymienionych wyżej przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie jest to właściwe – ingerencję sądu.

Ponadto Polski dotyczy szereg aktów europejskich, które mimo braku bezpośredniej mocy obowiązującej, stanowią wytyczne do wprowadzania zmian w prawie krajowym.

Decyzja ramowa Rady dotycząca zwalczania seksualnego wykorzystywania dzieci i pornografii dziecięcej, (Council framework Decision on combating the sexual exploitation of children and child pornography), 2004/68/WSiSW, 22 grudnia 2003 r.