Apel do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie podjęcia działań na rzecz poprawy sytuacji dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

Ze względu na dopływające do nas niepokojące sygnały dotyczące aktualnej sytuacji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz rodzinnych domach dziecka, 26 maja 2020 r. wystosowaliśmy apel do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Marleny Maląg w sprawie podjęcia kolejnych kroków mających na celu poprawę sytuacji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Apel został wysłany także do wiadomości dr Adama Bodnara – Rzecznika Praw Obywatelskich, Urszuli Ruseckiej – Przewodniczącej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, a także Parlamentarnej Grupy Kobiet i Parlamentarnego Zespołu ds. Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży. Treść pisma prezentujemy poniżej.

Szanowna Pani Minister,

Do Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę różnymi kanałami docierają informacje na temat aktualnej sytuacji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz rodzinnych domach dziecka. Wychowankowie placówek za pośrednictwem Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111 oraz mediów społecznościowych kierują do Fundacji apele z prośbami o pomoc. Dzieciom przebywającym w placówkach opiekuńczo-wychowawczych doskwiera przede wszystkim brak możliwości wychodzenia na zewnątrz, zakaz kontaktów osobistych z biologicznymi rodzinami, niemożność realizowania praktyk zawodowych, będących warunkiem uzyskania promocji do kolejnej klasy, a niekiedy także utrudnione możliwości nauki zdalnej. Efektem tego jest pogarszająca się kondycja psychiczna wielu wychowanków placówek.

Zdajemy sobie sprawę, że ograniczenia nałożone na dzieci przebywające w placówkach wynikają z sytuacji epidemicznej panującej w Polsce. Znana jest nam także instrukcja dotyczącą organizacji pracy w warunkach epidemii COVID–19, która została wystosowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej do podmiotów pieczy zastępczej, zwłaszcza placówek opiekuńczo-wychowawczych. Rozumiemy też, jak bardzo potrzebne są wszelkie działania ograniczające ryzyko rozprzestrzeniania się epidemii, zwłaszcza w placówkach skupiających większą liczbę  osób.

Bazując jednak na wieloletnim doświadczeniu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, polegającym zarówno na bezpośredniej współpracy z dziećmi i ich rodzinami, mającej na celu wsparcie psychologiczne, psychiatryczne i prawne, jak również na współpracy z placówkami w zakresie wypracowywania procedur pozwalających na zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom, apelujemy o podjęcie ze strony Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej kolejnych kroków na rzecz poprawy sytuacji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo wychowawczych. Zwracamy się do Pani Minister z prośbą o podjęcie w trybie międzyresortowym działań, skutkujących:

1. Zaktualizowaniem instrukcji dotyczącej organizacji pracy placówek opiekuńczo-wychowawczych w warunkach epidemii COVID-19 tak, aby była ona dostosowana do obecnej sytuacji epidemicznej panującej w kraju. Wiele podmiotów publicznych w nowym reżimie sanitarnym stopniowo wraca do funkcjonowania. Postulujemy o to, aby również dla placówek opiekuńczo-wychowawczych i rodzinnych domów dziecka wypracowane zostały jasne wytyczne, zezwalające na bezpieczne poluzowanie nałożonych wcześniej zakazów i nakazów.

2. Wsparciem wychowawców i innych osób pracujących w ww. placówkach w towarzyszeniu dzieciom w radzeniu sobie z wyzwaniami wynikającymi z epidemii. Zdajemy sobie sprawę, jak trudną sytuacją dla wszystkich okazała się być epidemia i jak wiele osób dorosłych ze względu na epidemię nie radzi sobie z codziennymi wyzwaniami. Zwracamy jednak uwagę, że pracownicy placówek opiekuńczo-wychowawczych muszą radzić sobie nie tylko ze swoimi problemami, ale są odpowiedzialni również za dużą liczbę młodych osób i za ich zdrowie – nie tylko fizyczne, ale także psychiczne. Apelujemy, aby Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wypracowało sposoby wspierania wychowawców dzieci przebywających w placówkach, poprzez edukowanie, w jaki sposób rozmawiać z dziećmi o bieżącej sytuacji, na jakie zachowania dzieci być szczególnie wyczulonym oraz jak diagnozować i rozwiązywać problemy mające źródło w długotrwałym przebywaniu dzieci w zamknięciu. Stoimy na stanowisku, że wspieranie pracowników placówek opiekuńczo-wychowawczych w ich codziennej roli jest kluczowe również dla ich kondycji psychicznej, która bezpośrednio ma wpływ na samopoczucie i funkcjonowanie wychowanków placówek.

3. Dotarciem ze zrozumiałą i aktualną informacją na temat epidemii i związanych z nią obostrzeń do dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Obserwując sytuację epidemiczną panującą w kraju zauważamy, że większość przekazów informacyjnych tworzonych jest z myślą o osobach dorosłych. Tymczasem obostrzenia i nakazy dotyczą także dzieci, dlatego w sytuacji ograniczania pewnych praw i wolności bardzo istotne jest sprawdzanie, czy dzieci są wystarczająco dobrze i w sposób dla nich zrozumiały informowane o powodach podejmowania restrykcyjnych działań mających na celu zapewnienie im bezpieczeństwa zdrowotnego. Postulujemy więc, aby wypracowane zostały przekazy informacyjne na temat sytuacji epidemicznej w kraju i związanych z nią obostrzeń, w formie dostosowanej do dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Ważne jest także, aby dzieci przebywające w placówkach miały łatwy dostęp do informacji i oferty wsparcia w sytuacjach kryzysowych.

Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę działa od 29 lat i dąży do tego, by wszystkie dzieci miały bezpieczne dzieciństwo i były traktowane z poszanowaniem ich godności i podmiotowości – bez względu na to, czy wychowują się w rodzinach biologicznych, czy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Nasze działania skoncentrowane są na realizowaniu projektów i programów ukierunkowanych zarówno na profilaktykę krzywdzenia dzieci, bezpośrednią pomoc dzieciom krzywdzonym, jak i uświadamianie społeczeństwa o wadze tego problemu – jego skali i charakterze. Celem naszej działalności jest także kształtowanie postaw wobec problemu krzywdzenia dzieci. Działania Fundacji adresowane są do różnych grup zawodowych – w tym również do profesjonalistów pracujących z dziećmi – i poświęcone są tematyce ochrony dzieci przed krzywdzeniem.

Jesteśmy otwarci na dzielenie się naszym doświadczeniem oraz na współpracę mającą na celu poprawę sytuacji dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

Z wyrazami szacunku,

Monika Sajkowska
Prezeska Zarządu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę