Bądźmy uważni na nasze dzieci. Kryzys psychiczny nie ma wakacji

Tylko w zeszłoroczne wakacje konsultanci telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 odebrali ponad 10 500 kontaktów od młodych osób. Aż 178 razy konieczna była interwencja ratująca zdrowie lub życie dziecka. Te dane pokazują jasno — kryzys psychiczny nie zna przerwy od szkoły, wolnego czasu ani słonecznej pogody. Czas wolny nie zatrzymuje wewnętrznych napięć. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę przypomina: troska o zdrowie psychiczne dzieci nie powinna mieć przerwy. Nawet, a może zwłaszcza, w wakacje.

Wakacje nie zawsze są czasem beztroski. Dla wielu dzieci to okres samotności, emocjonalnego wycofania, nasilonego lęku czy poczucia niezrozumienia. Gdy dorosłym wydaje się, że wszystko zwalnia — szkoła, obowiązki, codzienny stres, dzieci nadal pozostają z tym, co noszą w środku.

- Często myślimy, że młodzi ludzie w wakacje odpoczywają i jest to dla nich lepszy moment. Jest to prawdą, ale tylko odnośnie do pewnej grupy dzieci. W wakacje obowiązki i wydarzenia wokół zwalniają, jest więcej przestrzeni do skupienia się na życiu wewnętrznym. W którym często nie dzieje się dobrze. Koncentracja na cierpieniu psychicznym może prowadzić do nasilenia niepokojących objawów. Stąd tak ważne jest, aby okres wakacyjny nie obniżał naszej czujności i wrażliwości na młodego człowieka – powiedziała Katarzyna Talacha, psycholożka z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę

Z rozmów prowadzonych przez konsultantów telefonu zaufania 116 111 FDDS wynika, że wiele dzieci nie mówi rodzicom o swoich problemach, bo nie chcą ich martwić. To dramatyczny paradoks — chcąc chronić dorosłych, zostają same z ciężarem, którego nie są w stanie udźwignąć. Właśnie dlatego kluczowa jest codzienna obecność, bliskość i komunikatywna uważność. Dziecko, które czuje się bezpieczne emocjonalnie, ma większą szansę poprosić o pomoc.

Cierpienie w milczeniu nie powinno być uznawane za dowód siły

To, co realnie chroni dziecko w trudnych momentach, to codzienna obecność dorosłych, czyli konsekwentne zainteresowanie światem dziecka. Uważność na drobne sygnały, gotowość do wysłuchania bez oceniania, zauważenie emocji ukrytych za ciszą — to wszystko buduje więź, która daje siłę. Czasami wystarczy być blisko i naprawdę widzieć. Cierpienie w milczeniu nie powinno być mylone z siłą. Ukrywane emocje nie znikają — przeciwnie, mogą się pogłębiać, gdy nie znajdują ujścia. Dlatego tak ważne jest, by dzieci wiedziały, że mogą mówić o tym, co trudne. A dorośli, że nie muszą wszystkiego rozumieć, by być wsparciem.

Sygnały alarmujące

Dzieci rzadko komunikują wprost, że są w kryzysie. Ale ich zachowanie, emocje i codzienne funkcjonowanie mogą wysyłać wyraźne sygnały ostrzegawcze. Warto zwrócić uwagę, jeśli dziecko:

• jest stale smutne, drażliwe lub często płacze,
• traci zainteresowanie rzeczami, które wcześniej sprawiały mu radość (anhedonia),
• ma problemy ze snem lub apetytem,
• często mówi o sobie źle, obwinia się bez wyraźnego powodu,
• wydaje się zmęczone, bez energii lub przeciwnie – nadmiernie pobudzone,
• ma trudności z koncentracją, zapamiętywaniem lub przestaje się uczyć,
• mówi rzeczy w stylu: „to nie ma sensu”, „nikomu na mnie nie zależy”,
• wspomina o śmierci, znika z kontaktu, izoluje się.

To sygnały, których nie wolno lekceważyć. Dostrzeżone odpowiednio wcześnie — mogą uratować dziecku zdrowie, a nawet życie.

– Wbrew pozorom także w czasie wakacji dziecko potrzebuje naszej obecności i uważności. Choć to czas odpoczynku, nie oznacza to, że trudne emocje znikają. Dziecko ma prawo odczuwać smutek, złość, rozczarowanie, wstyd czy poczucie winy i powinno wiedzieć, że może je bezpiecznie wyrażać. Każdy z nas inaczej przeżywa rzeczywistość, dlatego to, co dla jednych wydaje się błahe, dla innych może być przytłaczające. Wsparcie zaczyna się od akceptacji, a bliskość daje dziecku siłę, by poradzić sobie z tym, co trudne – powiedziała Beata Wojtkowska, wiceprezeska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Warto informować dzieci o istnieniu telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę oraz o stronie www.centrumwsparciadladzieci.pl, gdzie znajdują się materiały psychoedukacyjne oraz wyszukiwarka miejsc, które oferują profesjonalne wsparcie w sytuacjach kryzysu zdrowia psychicznego.