Bezpieczeństwo dzieci - migrantów! 
Wskazówki dla organizacji i rodzin

Dzieci i rodzice, którym udało się uciec z ogarniętej wojną Ukrainy mogą liczyć na życzliwość i gościnność mieszkańców naszego kraju. Wszyscy słyszymy o udostępnianiu własnych mieszkań, zbiórkach, organizowaniu pomocy przez organizacje, instytucje i samych obywateli.  Jesteśmy w sytuacji, która jest nowa, zaskakująca, bardzo trudna. Staramy się stanąć na wysokości zadania. Wciąż mamy wiele energii i zaufania. Jednocześnie tę energię trudno jest skoordynować, panuje ogromny chaos i dezinformacja. Takie sytuacje zwiększają ryzyko skrzywdzenia dzieci – wykorzystywania, handlu czy zaginięcia. Nie wspominając nawet o niepokoju przyjezdnych - który przecież tak łatwo zrozumieć... Przygotowaliśmy kilka wskazówek dla organizacji/rodzin, które aktualnie opiekują się dziećmi/rodzinami ukraińskimi (lub zamierzają to robić) - by wspólnie sprawić, że będą w naszym kraju naprawdę bezpieczni! 

1. Najważniejsze jest dziecko i jego potrzeby. Naszym – osób pomagających – zadaniem, jest zabezpieczenie dziecka i wsparcie go w powrocie do jego bliskich. Z nimi, w tej trudnej sytuacji, będzie czuć się najlepiej.
2. Po przejściu dziecka/rodziny przez granicę, zgłaszamy je/ich do punktu recepcyjnego Straży Granicznej (taki punkt znajduje się przy każdym przejściu granicznym).  
   Jeśli odbierasz dziecko na podstawie: ustaleń z rodzicami, jesteś jego krewnym albo jesteś pracownikiem/współpracownikiem organizacji pomocowej - musisz mieć odpowiednie upoważnienia. Upoważnienie powinno zawierać informację o organizacji, oddelegowaniu pracownika do odbierania dziecka, deklarację opieki nad dzieckiem, dane pracownika oraz jeśli są znane, dane dziecka. W sytuacji odbierania dziecka przez osobę fizyczną upoważnienie (najlepiej notarialnie poświadczone) powinno zawierać: dane rodziców i dane dziecka, dane osoby odbierającej, deklarację opieki nad dzieckiem oraz informacje, że rodzice zgadzają się na tę opiekę. 
   Bez odpowiedniego upoważnienia, odebranie dziecka może nie być możliwe lub może skomplikować się jego dalsza sytuacja – np. związana z udzielaniem pomocy.  W sytuacji dziecka bez opieki przekraczającego granicę powinno ono być zaopiekowanie w pieczy zastępczej, a w następnej kolejności trafić do wskazanych przez instytucję opiekunów.
3. Jeśli podejmujesz opiekę nad samym dzieckiem (np. w oczekiwaniu na jego/jej rodzica) - postaraj się uzyskać jak najwięcej informacji o dziecku: czy ma dokumenty i jakie, jak się nazywa, jak nazywają się rodzice, skąd jest, ile ma lat, kontakty do rodziców. Jeśli to możliwe, niezwłocznie przekaż informację i kontakt do siebie do rodziców/bliskich dziecka (np. przez wiadomość sms).
4. Jeśli chcesz uregulować sytuację prawną dziecka pod swoją opieką, skontaktuj się z sądem rodzinnym właściwym dla miejsca Waszego pobytu.  W sytuacji opieki nad dzieckiem bez rodziców zgłoś się jak najszybciej do sądu rodzinnego w sprawie ustanowienia kuratora do procedury uchodźczej i rozpoczęcia procedur o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej. Aby uzyskać status uchodźcy lub inną formę legalnego pobytu w Polsce dziecko, tak jak dorosły, musi przejść procedury prawne przed Urzędem do Spraw Cudzoziemców. Wszelkie informacje i wzory wniosków znajdują się na stronie UdSC: www.udsc.gov.pl
5. Jeśli reprezentujesz organizację pozarządową/ instytucję pamiętaj, że zatrudnieni w niej pracownicy/współpracownicy/wolontariusze pracujący z dziećmi muszą spełniać określone obowiązki prawne w zakresie karalności za przestępstwa seksualne przeciwko dzieciom. Zatrudniając pracowników/współpracowników/wolontariuszy sprawdzaj ich sytuację prawną pod kątem karania za przestępstwa popełnione przeciwko dzieciom (obowiązkowe jest pozyskanie informacji z Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, a dodatkowo, informacji z Krajowego Rejestru Karnego o pracownikach - gdy jest to dozwolone przepisami obowiązującego prawa – lub zbieraj oświadczenia pracowników i wolontariuszy dotyczące niekaralności lub toczących się wobec nich postępowań karnych lub dyscyplinarnych za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przestępstwa z użyciem przemocy na szkodę małoletniego - w przypadkach, gdy prawo nie zezwala na uzyskanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego).
6. W swojej organizacji/instytucji ustal procedury zgłaszania podejrzeń oraz podejmowania interwencji, które określają krok po kroku, jakie działanie należy podjąć w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony osób obcych, rówieśników, członków rodziny oraz personelu organizacji.
7. Wspólnie ze swoimi współpracownikami i wolontariuszami określcie jakie zachowania personelu są bezpieczne dla dzieci, a jakie mogą narażać ich bezpieczeństwo i nie będą w Waszej organizacji akceptowane. Spiszcie to i zobowiążcie cały zespól do przestrzegania!
8. Jeśli chcesz zostać rodziną zastępczą dla dziecka uchodźczego - zgłoś się do swojego powiatowego centrum pomocy rodzinie.
9. Jeśli niepokoisz się o bezpieczeństwo dziecka, skontaktuj sią z najbliższym ośrodkiem pomocy społecznej, policją lub naszym Telefonem dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci (tel. 800 100 100, 800100100.pl). Podpowiemy, co robić!
10. Jeśli chcesz, żeby Twoja organizacja była bezpieczna dla dzieci – stwórz i wdrażaj Politykę Ochrony Dzieci. Skorzystaj (bezpłatnie) z naszego generatora: Standardy Ochrony Dzieci (fdds.pl). Upewnij się, że w każdej sytuacji pomagasz dziecku w bezpieczny dla niego sposób.