Czy Polska przestrzega praw dziecka? – raport organizacji pozarządowych

W Polsce nie ma istotnych elementów, które są niezbędne do prowadzenia skutecznej polityki na rzecz dzieci. Brak m.in.: strategii działań na rzecz dzieci, mechanizmu koordynującego te działania, monitoringu implementacji Konwencji o prawach dziecka, budżetu na rzecz dzieci oraz systemu zbierania danych, który włączałby wszystkie obszary życia dziecka. Takie wnioski płyną z raportu organizacji pozarządowych w Polsce.

 Każdy kraj, który ratyfikował Konwencję o prawach dziecka, ma obowiązek co pięć lat przedstawić oficjalny raport z realizacji zapisów tego dokumentu. Polski rząd przedstawił taki raport Komitetowi Praw Dziecka w tym roku. Poza stroną rządową, swój raport przygotowały organizacje pozarządowe. W dokumencie tym (tzw. Raporcie Alternatywnym) znajdują się uwagi i rekomendacje do stanu przestrzegania praw dziecka w Polsce. We wrześniu br., podczas Sesji Roboczej Komitetu Praw Dziecka w Genewie polskie organizacje pozarządowe zaprezentowały swój raport. Na podstawie obu raportów (rządu polskiego i organizacji pozarządowych) Komitet Praw Dziecka przygotuje Zalecenia dla Polski.

Raport Alternatywny został opracowany przez 13 wiodących polskich organizacji pozarządowych. Organizacje zwracają uwagę na to, że duża część Zaleceń Komitetu Praw Dziecka z roku 2015 niestety nie doczekała się realizacji. Tegoroczny Raport Alternatywny nie omawia wszystkich kwestii związanych z nieprzestrzeganiem w Polsce Konwencji o prawach dziecka, skupiając się jedynie na tych, które są najistotniejsze z punktu widzenia dobra dziecka oraz wchodzą w obszar działań organizacji będących autorami raportu.

Raport organizacji pozarządowych składa się z ośmiu części. Każdą z nich zamykają rekomendacje określonych działań. Pierwsza część raportu dotyczy oceny ogólnych środków wdrażania, czyli m.in. legislacji, polityki i strategii na rzecz dzieci, koordynacji działań czy propagowania praw dziecka w Polsce. Druga część mówi o zasadach ogólnych, czyli przeciwdziałaniu dyskryminacji w Polsce, respektowaniu poglądów dziecka (także dzieci cudzoziemskich) czy uczestnictwie najmłodszych w życiu społecznym. Kolejna część dotyczy praw i wolności osobistych. W tej części organizacje przypominają o problemie bezpaństwowości dzieci, prawie do poznania swojego pochodzenia oraz wolności sumienia, wyznania, wypowiedzi czy pokojowych zgromadzeń. W czwartej części raportu mowa jest o problemie przemocy i wykorzystania seksualnego najmłodszych. Ważnym elementem, na który zwracają uwagę organizacje jest konieczność ochrony dzieci przed wykorzystaniem seksualnym w Internecie i walka z autorami patotreści.

W kolejnej części, organizacje pozarządowe zwracają uwagę na problemy, jakich doświadczają dzieci w pieczy zastępczej, zwłaszcza małe dzieci i najmłodsi ze specjalnymi potrzebami. W szóstej części, Raport Alternatywny mówi o dzieciach z niepełnosprawnością, dostępie do opieki zdrowotnej, szczególnie w zakresie zdrowia psychicznego. Autorzy poruszają trudny temat ubóstwa i wykluczenia społecznego dzieci, a także ich bezdomności. W przedostatniej części raportu można przeczytać o problemach dotyczących systemu edukacji w naszym kraju, integracji dzieci romskich czy dostępie do opieki żłobkowej i przedszkolnej. W tym miejscu organizacje poruszają także temat prawa do wypoczynku i zabawy, które jest istotne z punktu widzenia rozwoju młodego człowieka. Ostatnia część raportu dotyczy kwestii dzieci uchodźców, handlu dziećmi, wymiaru sprawiedliwości dla nieletnich oraz dzieci romskich.

W przygotowaniu raportu wzięły udział następujące organizacje: ATD Czwarty Świat, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Fundacja Szkoła z Klasą, Fundacja Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, Fundacja w Stronę Dialogu, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Fundacja Integracja, Koalicja na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej, Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu La Strada, Polski Komitet EAPN, Stowarzyszenie Interwencji Prawnej, Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce. Całość prac nad raportem koordynował UNICEF Polska.