Dobre dzieciństwo daje dziecku moc — jak budować bliską i wspierającą relację z dzieckiem

Co trzecie dziecko w Polsce doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych*. Tegoroczna kampania Dzieciństwo bez Przemocy pod hasłem „Dobre dzieciństwo daje dziecku moc” zwraca uwagę na trzy ważne w wychowaniu wartości — obecność, wsparcie i docenianie. Organizatorzy kampanii w ramach oferty edukacyjnej przygotowali szereg webinarów dla rodziców i profesjonalistów, aby przypominać, że prawdziwa moc dziecka rodzi się z relacji pełnych bliskości, zrozumienia i szacunku. Jak z szacunkiem i miłością stawiać dziecku granice, jak rozmawiać z dzieckiem doświadczającym kryzysu psychicznego, jak wspierać w budowaniu relacji rówieśniczych — to tylko część z tematów spotkań skierowanych do rodziców.

*Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce", FDDS 2023

Zapisy na webinary i materiały kampanijne dostępne są bezpłatnie na stronie kampanii www.dziecinstwobezprzemocy.pl

Dzieciństwo mocy — jak to robić?

Dzieciństwo mocy to koncepcja oparta na zapewnieniu dziecku takich warunków, które umożliwiają mu pełny rozwój fizyczny, emocjonalny i społeczny, bez przemocy i krzywdzenia. Dzieciństwo mocy to okres, w którym dziecko czuje się bezpieczne, kochane i szanowane, ma możliwość rozwijania swoich talentów i zainteresowań, a także uczy się, jak radzić sobie z wyzwaniami życiowymi.

– Bliska więź z dzieckiem to najskuteczniejsza ochrona przed przemocą. To właśnie codzienna obecność, wsparcie i docenienie budują w dziecku wiarę w siebie i kompetencje radzenia sobie z trudnymi sytuacjami w życiu. Rodzicielstwo oparte na empatii i szacunku nie tylko chroni, ale też rozwija potencjał dziecka. - powiedziała Monika Sajkowska, liderka kampanii Dzieciństwo bez Przemocy, Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę

Twoja obecność daje dziecku moc

Obecność to coś znacznie więcej niż tylko bycie obok dziecka. To pełna uważność i zaangażowanie, bycie naprawdę tu i teraz, z otwartym sercem i uwagą skierowaną na dziecko. Kiedy odkładasz telefon, patrzysz mu w oczy i słuchasz z zainteresowaniem, pokazujesz: „Jesteś dla mnie ważny.” Takie chwile, jak regularne wspólne śniadanie, spacer, rozmowa w drodze do szkoły czy wieczorne czytanie tworzą codzienne rytuały, które dają dziecku poczucie bezpieczeństwa i przynależności. To właśnie wtedy dziecko uczy się, że jest kochane, akceptowane i że może liczyć na dorosłego, nawet w trudnych momentach. Prawdziwa obecność sprawia, że rodzic szybciej zauważa, gdy dziecko coś przeżywa, i może zareagować z troską i zrozumieniem. To najprostszy, a zarazem najskuteczniejszy sposób, by budować więź, która wzmacnia i chroni dziecko każdego dnia.

Twoje wsparcie dodaje dziecku moc

Wsparcie to więcej niż pomoc w obowiązkach szkolnych, to zauważenie emocji dziecka, słuchanie z uwagą i reagowanie z empatią. Kiedy dziecko dzieli się swoimi trudnościami, potrzebuje pewności, że jego uczucia są ważne i zrozumiane. Oferowanie wsparcia oznacza pokazywanie: „Nie jesteś sam, możemy stawić czoła temu razem” To również wspólne szukanie rozwiązań, zachęcanie do próbowania nowych rzeczy i dodawanie odwagi w chwilach niepewności. Dziecko, które czuje wsparcie dorosłego, buduje w sobie poczucie bezpieczeństwa i pewność własnej sprawczości.

Docenianie daje dziecku moc

Każde dziecko potrzebuje być zauważone i docenione. Warto cieszyć się z jego wysiłku i zaangażowania, a nie tylko z efektów i wyników. Docenianie nawet małych sukcesów rozwija poczucie własnej wartości i zachęca do podejmowania kolejnych prób. Dziecko, które słyszy, że jest ważne i wystarczająco dobre, uczy się wiary w siebie i staje się odporniejsze na krytykę.

Dlaczego to ważne?

Dzieci uczą się przez obserwację dorosłych, dlatego każdy nasz gest, ton głosu czy sposób rozwiązywania konfliktów wpływa na to, jak postrzega siebie i świat. Badania pokazują, że akceptacja ze strony rodziców jest konsekwentnie powiązana z lepszym przystosowaniem psychologicznym dzieci, mniejszą liczbą problemów behawioralnych oraz lepszym rozwojem społeczno-emocjonalnym**. Natomiast trafne i umiarkowane pochwały ze strony rodziców (szczególnie te koncentrujące się na wysiłku, a nie na wrodzonych zdolnościach) przewidują wyższe osiągnięcia szkolne, lepszą motywację oraz mniejszą liczbę problemów wewnętrznych i zewnętrznych u dzieci***. Często rodzice nie mają świadomości, że ich słowa i działania mogą odbierać dziecku poczucie bezpieczeństwa i wpływać negatywnie na jego zdrowie psychiczne.

** Li & Meier, 2017; Seror, 2022; Jeong i in., 2021; Hanifa & Lestari, 2024; Wijaya, 2024

*** 3 Lee i in., 2016; McDermott i in., 2024; Xing i in., 2024; Gunderson i in., 2013; Gunderson i in., 2017; Brummelman i in., 2022

Dorośli czasami krzywdzą dzieci, nie dlatego, że chcą, lecz dlatego, że:

• nikt ich nie nauczył, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach;
• sami doświadczyli przemocy w dzieciństwie, łatwo wpadają w znane schematy, reagują automatycznie, powtarzając to, czego sami doświadczyli;
• nie potrafią się zatrzymać w chwili napięcia, nie wiedzą, jak okazać złość czy rozczarowanie bez krzywdy dla dziecka.

Dlatego tak ważne jest, aby dorośli uczyli się, jak wychowywać dzieci w sposób bezpieczny i wspierający, bez używania przemocy. Na stronie kampanii dzieciństwobezprzemocy.pl można zarejestrować się na darmowe webinary, skorzystać z bazy wiedzy, a także podpisać manifest kampanii i otrzymać pakiet dobrego rodzica, który wspiera rozwój kompetencji wychowawczych i ułatwia budowanie silnej więzi z dzieckiem.

Kampanię Dzieciństwo bez Przemocy organizuje Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę wraz z Krajową Koalicją na rzecz Ochrony Dzieci. Sfinansowane z Funduszu Sprawiedliwości, którego Dysponentem jest Minister Sprawiedliwości. Patronaty honorowe: Marszałek Sejmu RP Szymon Hołownia, Marszałkini Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, Sekretarz Stanu w KPRM Katarzyna Kotula. Partner główny: Rzecznik Praw Dziecka. Partnerzy: Komenda Główna Policji, Narodowy Fundusz Zdrowia, Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, PKDP, LIBRUS, LIDL, ClickMeeting. Dzięki współpracy z siecią LIDL, przekazy kampanijne są obecne również w sklepach, w formie spotu radiowego emitowanego w placówkach oraz materiałów graficznych zamieszczonych w gazetkach promocyjnych. Patronaty medialne: Polskie Radio, Telewizja Polska, Gazeta.pl, Nasze Miasto, ngo.pl.