Dzieci się liczą i liczą na nas - publikacja raportu

Opublikowaliśmy raport „Dzieci się liczą 2022”, w którym zebraliśmy najbardziej aktualne dane na temat zagrożeń bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce. Autorzy publikacji kompleksowo przyglądają się sytuacji dzieci, zwłaszcza obszarom dotyczącym doświadczania różnych form przemocy i wykorzystywania seksualnego, oraz wskazują przyczyny tych problemów. Raport prezentuje też rekomendacje rozwiązań na rzecz poprawy sytuacji najmłodszych.

Raport Dzieci się liczą 2022 opisuje problem krzywdzenia dzieci oraz obszary zagrożeń bezpieczeństwa i rozwoju dzieci opierając się na statystykach gromadzonych przez instytucje państwowe oraz na danych badawczych. Tam, gdzie było to możliwe, prezentowane są zestawienia z kolejnych lat, czyli trendy opisywanych zjawisk, oraz dane porównawcze pokazujące sytuację polskich dzieci na tle sytuacji dzieci w innych krajach.

Wszystkie działania, które od 31 lat podejmuje nasza Fundacja, bazują na diagnozie sytuacji dzieci i kontekstu społecznego, w którym żyją. Systematyczne monitorowanie warunków życia i rozwoju dzieci w Polsce pozwala rozpoznać nowe zagrożenia oraz obszary, które wymagają zmian. Jest też podstawą do oceny efektów wprowadzanych rozwiązań i działań podejmowanych na rzecz dzieci. Pozwala rzetelnie komunikować problemy dzieci i pracować nad polityką społeczną, która ich dotyczy. Dlatego polecamy nasz raport wszystkim decydentom, dziennikarzom i specjalistom, którzy pracują na rzecz dobra dzieci – mówi dr Monika Sajkowska, prezeska FDDS. 

W naszym raporcie staramy się opisać sytuację dzieci w sposób możliwie najbardziej kompleksowy, dlatego analizujemy stan ich zdrowia fizycznego i psychicznego, strukturę i sytuację materialną rodzin, edukację, przemoc wobec dzieci i zagrożenia, na które mogą się one natknąć w świecie online i offline. Zajmujemy się też sytuacją dzieci z Ukrainy mieszkających w Polsce oraz konsekwencjami pandemii COVID-19. To najpełniejszy i najbardziej aktualny opis warunków życia i rozwoju dzieci, jaki udało nam się stworzyć – mówi Renata Szredzińska, jedna z autorek raportu.

Najważniejsze ustalenia raportu dotyczące sytuacji dzieci w Polsce:

•  41% dzieci doświadcza przemocy ze strony bliskich dorosłych, a 57% ze strony rówieśników;
•  ponad 170 000 dzieci i nastolatków zostało objętych w 2020 r. pomocą specjalistyczną ze względu na zaburzenia psychiczne; 57% z nich stanowili chłopcy;
• w 2021 r. policja odnotowała 1496 prób samobójczych popełnionych przez osoby poniżej 19. r.ż.;
• 127 prób samobójczych podjętych przez dzieci lub nastolatków zakończyło się śmiercią; pod względem liczby prób samobójczych zakończonych zgonem jesteśmy na drugim miejscu w Europie, po Niemczech;
• w 2021 r. założono 11 129 Niebieskich Kart, w których jako pokrzywdzonych wskazano osoby małoletnie;
• w 2021 r. 1335 dzieci zostało odebranych z rodzin z powodu zagrożenia życia w związku z przemocą; w pieczy zastępczej umieszczono 52 572 dzieci.

W 2021 r. w Polsce mieszkało blisko 7 000 600 dzieci. Liczba dzieci w ogólnej populacji naszego kraju maleje systematycznie od początku lat 90. W 2001 r. dzieci stanowiły blisko 21% ogółu populacji, w roku 2021 odsetek ten wynosił około 18%.

Na bazie diagnozy obszarów zagrożeń dzieciństwa opisywanych w raporcie „Dzieci się liczą” zostały sformułowane rekomendacje adresowane do polskiego rządu i instytucji odpowiedzialnych za ochronę dzieci przed krzywdzeniem.

Autorzy raportu apelują, aby m.in.:

• wzorem innych krajów wprowadzić wyspecjalizowane służby ochrony dzieci odpowiedzialne za przeciwdziałanie krzywdzeniu dzieci i koordynację działań na rzecz ich ochrony;
• wprowadzić prawny wymóg wdrożenia standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem we wszystkich miejscach, w których dzieci przebywają;
• tworzyć specjalistyczne ośrodki oparte na modelu współpracy między różnymi służbami, w których dziecko poszkodowane przestępstwem i jego opiekunowie mogliby otrzymać kompleksowe wsparcie: psychologiczne, prawne, medyczne i socjalne pod jednym dachem;
• poddawać wnikliwej systemowej analizie każdy przypadek śmierci dziecka czy poważnego uszczerbku na zdrowiu w wyniku krzywdzenia lub z przyczyn niewyjaśnionych, w celu sprawdzenia skuteczności wdrożonych procedur i rozwiązań i zaproponowania ewentualnych usprawnień.

Publikacja została sfinansowana ze środków Funduszu Sprawiedliwości, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości.

Premiera wyników raportu odbyła się na spotkaniu z  naszymi przedstawiceilami oraz innych organizacji i instytucji pomocowych i samorządowych 15 grudnia w Centrum Pomocy Dzieciom w Warszawie.