Jak wspierać dziecko w adaptacji do przedszkola? – praktyczne wskazówki dla rodziców

Pójście do przedszkola to jedna z pierwszych wielkich zmian w życiu dziecka — pełna nowych emocji, relacji i wyzwań. Dla wielu rodziców to również moment niepokoju: jak pomóc dziecku oswoić się z nową rzeczywistością, jak łagodnie przejść przez pierwsze rozstania, jak mądrze wspierać? Dobra wiadomość jest taka, że można się do tego przygotować, aby cały proces przebiegł łagodniej i spokojniej, a co za tym idzie w dostrzeganiu dziecięcych emocji i odpowiadaniu na nie. Eksperci z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę przygotowali praktyczne wskazówki, jak wspierać swoje dziecko jeszcze zanim po raz pierwszy przekroczy próg przedszkola.

– Adaptacja do przedszkola to proces, nie jedno wydarzenie. Nasza obecność, spokój i wsparcie mają kluczowe znaczenie, by dziecko mogło łagodnie przejść przez tę zmianę. Z miłości chcemy ochronić dziecko przed trudnościami, ale nadopiekuńczość może mu odebrać przestrzeń do rozwoju i budowania własnej sprawczości. Dajmy sobie i dziecku czas — to najważniejsze, co możemy podarować w tym etapie życia — podkreśla Karolina Bochenek-Hełmecka ekspertka z Poradni dla Rodziców Latarnia Morska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Oto 9 zasad przygotowanych przez ekspertów z Poradni dla Rodziców Latarnia Morska FDDS:

1. Rozmawiaj o przedszkolu

Dzieci potrzebują oswojenia z tym, co nowe i nieznane. Mów o przedszkolu w sposób pozytywny i konkretny. 

Przykład:

„W przedszkolu są inne dzieci, z którymi można się bawić klockami, rysować i jeść razem drugie śniadanie. Będzie tam też pani, która pomoże, jak czegoś nie będziesz wiedzieć”. 

Unikaj mówienia:

„Już jesteś duży, czas iść do przedszkola” – to może wywołać presję. Zamiast tego opowiadaj, co dzieje się w przedszkolu, czego można się spodziewać. 

2. Czytaj książeczki o przedszkolu

Wspólne czytanie książek to świetny sposób na przygotowanie emocjonalne dziecka. Dziecko widzi bohatera, który przeżywa podobną sytuację – to daje mu poczucie zrozumienia i bezpieczeństwa.

Polecane książki:

 „Basia idzie do przedszkola” 

 „Kicia Kocia w przedszkolu” 

 „Tupcio Chrupcio nie chce iść do przedszkola”

3. Odwiedź przedszkole wcześniej

Jeśli to możliwe, pójdź z dzieckiem do przedszkola jeszcze przed rozpoczęciem roku. Można wtedy zobaczyć sale, pobawić się chwilę na placu zabaw, poznać otoczenie.

Przykład:

„To tu będzie Twoja szafka. A tam jest sala, gdzie dzieci się bawią. Spójrz, jakie fajne zabawki!”

4. Wprowadź przedszkolny rytm dnia wcześniej

Dzieci czują się bezpieczniej, gdy wiedzą, co je czeka. Na kilka tygodni przed rozpoczęciem przedszkola warto ustalić stały rytm dnia — podobny do tego, jaki będzie obowiązywał w przedszkolu (np. wstawanie, śniadanie, drzemka).

5. Ćwicz krótkie rozstania

Zacznij stopniowo zostawiać dziecko pod opieką innych osób – dziadków, cioć czy zaprzyjaźnionej niani – nawet na pół godziny. Pomaga to dziecku oswajać się z tym, że mama/tata wychodzi, ale zawsze wraca.

Ważne: przy pożegnaniu bądź spokojny, nie przeciągaj go. Powiedz: „Do zobaczenia po obiedzie” i dotrzymaj słowa. Nie uciekaj, nie znikaj dziecku bez pożegnania.

6. Zadbaj o emocje – swoje i dziecka

Dziecko odczytuje emocje rodzica. Jeśli Ty będziesz spokojny i ufny, dziecko szybciej poczuje się bezpieczne.

Unikaj stwierdzeń:

„Tylko nie płacz”, „Zobacz, inne dzieci się nie boją” – to zawstydza.

Zamiast tego powiedz:

„Wiem, że się stresujesz. To zupełnie normalne. Będę o Tobie myśleć i wrócę po Ciebie po podwieczorku”.

7. Pozwól dziecku zabrać „coś swojego”

Dla wielu dzieci ważne jest posiadanie przy sobie czegoś znanego z domu – np. przytulanki, chusteczki mamy, małej poduszki. Daje to poczucie bezpieczeństwa.

8. Zadbaj o regularność i krótkie początki

Pierwsze dni w przedszkolu powinny być krótsze 3-4 godziny. Stopniowo wydłużaj czas pobytu. Dzieci szybciej się adaptują, gdy mają poczucie przewidywalności.

9. Przygotuj siebie

Rozstanie z dzieckiem w pierwszych dniach przedszkola może być wyzwaniem także dla Ciebie. Zastanów się, co budzi w Tobie największy niepokój i jak możesz o siebie zadbać w tym czasie – czy potrzebujesz rozmowy z kimś bliskim, kilku głębszych oddechów przed wejściem, a może krótkiej afirmacji typu „Daję mu dobrą przestrzeń do rozwoju”.

Przed rozpoczęciem adaptacji porozmawiaj z wychowawcą lub dyrektorem:

• zapytaj o obowiązujące w placówce Standardy Ochrony Małoletnich – dzięki temu poznasz, jak dbają w niej o bezpieczeństwo dzieci i jakie mają procedury w sytuacjach trudnych,
• dowiedz się, jakie wartości są ważne dla kadry, jak podchodzą do emocji dzieci i współpracy z rodzicami,
• omów, jak wygląda proces rozstania w pierwszych dniach, abyś mógł przygotować siebie i dziecko na nową codzienność.

– W profilaktyce przemocy kluczowe jest budowanie relacji opartych na szacunku i uważności na granice drugiego człowieka. Kiedy zauważamy emocje dziecka i rozmawiamy o nich bez oceniania, pokazujemy mu, że jest ważne i bezpieczne. Każdy gest czułości i zrozumienia wzmacnia w dziecku przekonanie, że świat może być dobrym miejscem – podsumowuje Joanna Kulpińska, koordynatorka Poradni dla Rodziców Latarnia Morska Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.

Adaptacja przedszkolna to dla dziecka wielka zmiana, a dla rodzica — czas wielu refleksji i emocji. Warto pamiętać, że dziecko czerpie siłę z naszego spokoju, cierpliwości i wiary w to, że poradzi sobie w nowej przestrzeni. Rozmawiajmy z dzieckiem o jego dniach w przedszkolu, pytając nie tylko o to, co jadło czy z kim się bawiło, ale także o to, co czuło i co było dla niego trudne, aby uczyło się, że wszystkie emocje są ważne i mają prawo być wyrażane.